ایدئولوژی های آموزش و پژوهش زبان انگلیسی در ایران: تحقیقی بر اساس رویکردهای روش شناسی قومی و قوم نگاری شخصی

روند های رایج در پژوهش های مربوط به آموزش زبان انگلیسی عمدتاً در محدود? مرزهای معرفت شناختی خاصی واقع می شوند که توسط مفاهیم مسلط روش تحقیق و نیز ساختارهای نظری زباشناسی، نظریات یادگیری، و روش تدریس شکل گرفته اند. آنچه معمولاً درسای? این مفاهیم مسلط قرار می گیرد و مغفول می ماند، ساختار باورهای بنیادینی است که اساس پژوهش و آموزش زبان انگلیسی را شکل می دهند. این باورهای زیربنایی را می توان با عناوین مختلفی از جمله تحت عنوان ’ایدئولوژی ‘نام گذاری کرد. با وجود عدم جذابیت عبارت ایدئولوژی که ناشی از ذهنیت های منبعث از دیدگاه های مارکسیستی نسبت به این کلمه است، تحقیق حاضر برداشتی ملموس از این عبارت به مفهوم ’بنیادی ترین ذهنیت هایی که در زیربنای هر فعالیت اجتماعی قرار دارند ‘را مبنای بررسی ایدئولوژی های آموزش و پژوهش زبان انگلیسی در ایران قرار می دهد. در این راستا، مسأل? تحقیق چهار موضوع را مد نظر قرار می دهد: ذهنیت های ایدئولوژیک قابل ردیابی در تحقیقات رایج در زمین? آموزش زبان انگلیسی در ایران؛ ذهنیت های ایدئولوژیک در معدودی از پژوهش های دارای رویکرد متفاوت از جریان مسلط تحقیقات رایج در این زمینه که در چند دانشگاه کشور به انجام رسیده اند؛ برداشت های نظری و فعالیت های آموزشی عملی که بر ذهنیت های ایدئولوژیک مسلط سرپوش می گذارند و آنها را بازتولید می کنند؛ و پیامد های گسترده تر ایدئولوژی های مسلط پژوهش و آموزش زبان انگلیسی و افق های پیش رو برای تحول در آنها. برای بررسی این مسائل، بر اساس دو رویکرد پژوهشی ’روش شناسی قومی ‘و ’قوم نگاری شخصی ‘وبا استفاده از روش های الگویابی مبتنی بر ’نظری? زمینه ‘و ’مطالعات انتقادی گفتمان‘، چهار گروه داده مورد بررسی قرار می گیرند که عبارتند از: چکیده مقالات همایش های ملی مسائل آموزش زبان انگلیسی در ایران و همایش های انجمن آموزش زبان و ادبیات انگلیسی ایران که در طول یک ده? گذشته برگزار شده اند؛ گروهی از پژوهش های متفاوت از جریان مسلط که با رویکردهای کیفی و نقادانه به انجام رسیده اند؛ مصاحب? مکتوب با دو گروه از پژوهشگران نمایند? دیدگاه مسلط و دیدگاه متفاوت از جریان رایج؛ و داده های مبتنی بر قوم نگاری شخصی پژوهشگر حاضر که معرف تاریخچ? سواد آموزی و زبان آموزی وی در طول نزدیک به سه ده? اخیر است. پژوهش انجام شده نشان دهند? ایدئولوژی مسلطی با پنج بعد مختلف در فضای پژوهش و آموزش زبان انگلیسی در ایران است (تفکیک گرایی، علم گرایی، روان ـ ذهن گرایی، فناوری گرایی، و مصرف گرایی فکری). این ساختار ایدئولوژیک مسلط با در نظر گرفتن دیدگاه های ایدئولوژیک متفاوت و جایگزین به نقد در می آید و نیز با توجه به برداشت هایی مبتنی بر نگاه قوم نگاری شخصی به برخی جنبه های آموزش زبان انگلیسی در ایران مورد کنکاش قرار می گیرد.